صنعت تایر ایران در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۴ بالغ بر ۱۵۰ هزار تن انواع محصولات تایری تولید کرده است و با ادامه این روند تا پایان سال ۳۰۰ هزار تن وعده هر ساله این صنعت احتمالا محقق خواهد شد. برآوردهای اولیه نشان میدهد که مبلغ فروش تولیدکنندگان تایر در نیمه اول سال، بالغ بر ۲۷ همت و قیمت تمام شده ۲۴ همت بوده است. البته ذکر این نکته ضروری است که این میزان فعالیت اقتصادی در تمام شرکتهای عضو انجمن متوازن نبوده و جور تولید و البته حلاوت سود، عمدتاً توسط برخی شرکتهای پیشرو صورت پذیرفته و متاسفانه تعدادی از شرکتهای تایر سازی در این گستره زمانی اوضاع خوبی نداشته و با ظرفیتهای اسمی خود فاصله معناداری داشتهاند.
اما صنعت تایر در شش ماهه دوم سال که با مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل منطبق گشته، در بر کدام پاشنه خواهد چرخید؟
بطور یقین هزینههای تأمین نهادههای تولید، افزایش قابل ملاحظهای خواهد کرد. که به تبع آن قیمت تمام شده محصولات افزایش مییابند. دلایل اصلی این امر در چند جمله نهفته است:
دشواری در تخصیص ارز به صنعت تایر برای واردات مواد اولیه با توجه به کاهش فروش نفت و کاهش ذخایر ارزی کشور، افزایش ریسک و پر هزینه شدن انتقال وجه که سابق بر این بطور عمده از ترکیه و امارات صورت میپذیرفت و در شرایط پسا ماشه با محدودیتهای جدی در این خصوص مواجهیم.
افزایش نرخ ارز و پیشی گرفتن نرخ تسعیر ارز نسبت به تورم، که منجر به افزایش شدید ریالی قیمت تمام شده تایر میشود، افزایش هزینههای حمل و نقل دریایی و بیمه کشتیرانی بدلیل اعمال تحریمهای جدید علیه کشتیرانی جمهوری اسلامی بر اساس اعلام بانک مرکزی نرخ تورم در شهریور ماه به ۴۵ درصد رسید. پیشبینیها حاکی از آن است که در شش ماهه دوم روند رشد نرخ تورم تسریع خواهد یافت و این امر تایرسازان را به سمت افزایش نرخ تایر سوق میدهد که صد البته با مخالفتهای نهادهای حاکمیتی همچون سازمان حمایت مواجه خواهند شد. احتمالا تا پایان سال جاری، تایرسازان برای فراهم کردن امکان حیات خود و تداوم تولید، مجبورند دو تا سه بار درخواست افزایش قیمت بدهند تا بلکه از تلاطم سهمگین تورم عقب نیفتند که همانگونه که عرض شده با چالشهای زیادی در اجرایی کردن آنها مواجهند.
اما نکته قابل تامل این است که در هر صورت در سه ماهه پایانی سال، علاوه بر کاهش تولید و کاهش عرضه محصول به بازار، قیمت تایر در بازار آزاد رشد قابل ملاحظهای خواهد کرد، چه تایرسازان بتوانند نرخ مصوب خود را افزایش دهند و چه نتوانند. لذا شکاف قیمت بازار و نرخهای مصوب در پایان سال، پدیده ای قابل انتظار است.
مشکلات طرح شده در بالا از سویی دیگر موجب اجرای سیاستهای انقباضی شرکتها در بازسازی و نوسازی ماشین آلات میشود و تأمین قطعات یدکی بویژه با منابع خارجی به سختی و بسیار پرهزینه صورت میپذیرد، لذا با افت کارایی ماشین آلات تولید مواجه خواهیم بود که تاثیر اول آن، افزایش ضایعات تولید و محصول است. در شش ماهه اول سال، صنعت تایر حداقل با ۷۰۰ میلیارد تومان ضایعات محصول و آمیزه لاستیکی و نیمه ساختهها مواجه بوده است که پیش بینی میشود این عدد بدلایل ذکر شده، در شش ماهه دوم رشد قابل ملاحظه ای داشته باشد.
افزایش هزینههای تأمین نهادههای تولید و همچنین افزایش ضایعات بدلیل کهنسالی ماشین آلات و عدم امکان بروزرسانی و نگهداری و تعمیرات نامساعد، موجب افزایش قیمت تمام شده محصول با رشد قابل ملاحظه خواهد شد. شاید به روال قبل برخی از تولید کنندگان، راه برون رفت از بحرانهای پیش رو را کاهش تولید بدانند، که این خود نیز دردی بر آلام میافزاید، چنانکه در حال حاضر شاهد این هستیم برخی شرکتهای تایر سازی ظرفیت تولیدشان به زیر ۳۰ درصد ظرفیت اسمیشان رسیده است و با بحران بقا مواجهند.
با توجه به ریسکهای سیستماتیک و غیر سیستماتیک موجود، در شرایط پساماشه تنها راهی که کورسوی امیدی در ادامه کسب و کار در صنعت تایر ایجاد میکند، افزایش بهرهوری تولید، کاهش ضایعات و دقت کردن به این امر مهم میباشد که تایر کیلویی تولید میشود و حلقهای به فروش میرسد. در این راستا بسیج و همدلی مدیران تأمین، تولید، تکنولوژی و فنی شرکتها با طلایهداری مدیران عامل، شاید موجب شود که در جبهه جنگ اقتصادی امروز، قدری از خاکریزهایمان که نتیجه سالها تلاش مدیران و کارشناسان و کارگران زحمتکش بوده حفظ شود تا بلکه نشان ماشهها از سرزمینمان روی برگرداند.
-
سعید تقوایی - رئیس مرکز فناوری و نوآوری یزدتایر
-
شماره ۶۰۹ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما